WLASSH®
2011-2024

Winchester Lever Action Shooters Society Holland 

 Groot onderhoud Model 94AE Trapper karabijn

na 14500 .357 Magnum patronen. 

11-08-2014
Een lever action karabijn.
Onze .357 Magnum Trapper karabijn wordt al jaren gebruikt voor een duurtest. Veel ermee schieten en kijken wat er allemaal gebeurt met het wapen en dit later beschrijven. Meer dan 15 jaar geleden aangekocht door mijn vader als zijnde “een leuk wapen voor erbij” werd dit uiteindelijk een succesnummer wat nog steeds veel gebruikt wordt. En het werd een begin van een veelomvattende hobby die uiteindelijk alle andere wapens naar de achtergrond zou verdrijven. De lever action was gewoonweg niet meer weg te denken en het inmiddels 20 jaar oude wapen werd een vaste metgezel op weg naar de schietbaan.
 
Het gaat om dit wapen, een Winchester Model 94AE Trapper karabijn in kaliber .357 Magnum met 16 inch loop. Als extra's zijn er gemonteerd; een Lyman tang sight, een one hole sight als middelste vizierondersteuning, een Montana sling met Uncle Mike bevestigingspunten. Voor de rest is het wapen volledig standaard en is er nog niets met het slot gebeurd, dat is volledig origineel en nog prima werkend. Een wapen met een perfecte balans. Ik kan nu nog beter begrijpen waarom mijn vader destijds koos voor deze korte versie, klassiek om te zien en fantastisch om mee te schieten.
 
Niet altijd wordt gekozen voor een lever action geweer.
Eigenlijk werd door een hoop schutters negatief gesproken over dit wapen. Het zou niet betrouwbaar zijn, veel storingen vertonen tijdens het schieten en ook nog eens slecht presterend als sportwapen. Ook wij hoorden deze verhalen aan en als je niet verder op onderzoek uit gaat of er nooit één zal aanschaffen dan ga je al die schutterspraat op den duur nog geloven ook. Vaak werden de verhalen verteld door schutters die er nimmer één zelf hebben gehad, het was van horen zeggen! Zijn ze nou betrouwbaar of niet?
Laten we eerlijk zijn. natuurlijk is de bouw van een lever action geweer complexer dan een grendelgeweer. Het grendelwapen heeft veel minder bewegende delen en kan als zeer robuust gezien worden. Jammer nu dat ik, en met mij vele andere lever action liefhebbers, het grendelgeweer juist een saai en lomp en veel te zwaar wapen vinden. Maar met de juiste aandacht heb je een wapen voor jarenlang plezier. Ik vind het betrouwbare wapens maar ze krijgen wel de aandacht die ze nodig hebben. Zo, nu zijn de verhoudingen weer een beetje verdeeld en kunnen we starten met hetgeen waar het in dit hoofdstuk om draait, het onderhoud.
 
De start van een nieuwe hobby en het onderhoud.
Hoe staat het nou met die betrouwbaarheid van een lever action in de praktijk?
De laatste grote onderhoudsbeurt vond plaats in juli 2011, het wapen had toen bijna 12000 patronen afgevuurd en het merendeel heeft mijn vader Henk Teske dit voor zijn rekening genomen. Hij was het ook die besloot om het aantal verschoten patronen vast te gaan leggen in het schietregister. Regelmatig werd dan ook bij de afdeling Bijzondere Wetten gevraagd wat de getallen voor de datum betekenden. Na uitleg vond men dit wel apart. Ik ben maar wat blij met de keuze van toen want nu kunnen we op de voet volgen hoe het wapen zich houdt en dit waarheidsgetrouw vastleggen.
Na mijn vaders overlijden in maart 2013 lag alles stil en werd er maanden niet geschoten. De karabijn stond in de kluis en was volledig uit beeld. Maar nu, bijna anderhalf jaar later draait het weer redelijk en wordt ook de karabijn vaak meegenomen naar de schietbaan.
De karabijn regelmatig gebruiken en zo de aantallen afgevuurde patronen verder laten oplopen zou ook een wens van mijn vader zijn geweest. De Trapper is dan ook de spil waaruit de WLASSH is ontstaan. Een competitie schietende vriendenclub die de lever action als hoofdwapen gebruiken. Mijn vader vond het maar wat mooi als het wapen weer de aandacht trok. Op verschillende banen werd het wapen ingezet en altijd was er wel een schutter die er mee wilde schieten. Liet men er iemand mee schieten dan was men vaak verrast. "Maar dat schiet goed en wat een mooi systeem". Het leek wel of de schutters die al jaren allerlei wapens op hun machtiging hadden gehad opeens ontdekten dat dit ook een goede aanschaf zou kunnen zijn. De patronen worden uiteraard geladen met nitro kruit en ook dat was iets wat niet direct begrepen werd. "Het is toch een klassiek wapen, hoe zit dat dan?". Men dacht werkelijk dat het een oud antiek wapen was. Toen ik antwoordde dat ze gewoon te koop waren in de winkel keek men mij wederom verbaasd aan. Gek is dat toch, men leest allerlei wapenbladen maar dit vuurwapen is niet erg bekend in Nederland. En dat vind ik des te vreemder want de lever action was de voorloper van heel wat ander spul in de schietwereld en het systeem draait maar zo'n slordige 154 jaar mee. Dat kunnen niet veel systemen evenaren. Voor ons is het simpel, het is een puur sportwapen, voor nitro en voor zwart kruit. Het is een militair wapen, de lever action startte in de Amerikaanse Burgeroorlog en de karabijntjes van het model 94 werden jaren later gewoon ingezet in WWII. Het is een jachtwapen, het wordt ook nu nog steeds het meest gebruikt voor de jacht over de gehele wereld en menig familie in Amerika en Canada heeft er één in huis. De presidenten van Amerika hadden allen een lever action als favoriet wapen. Een wapen dus met een- heel- ver- terug- in- de- tijd- gaande- historie en staat van dienst en in Nederland kennen we het nauwelijks en is er geen discipline om aan deel te nemen, onvoorstelbaar! OK, de zwartkruit discipline Pope laat wat replica's van het merk toe en sinds niet al te lange tijd kan men met een model 92 of 94 in kaliber .45 Colt / .44-40 WCF ook meedoen. Leuk natuurlijk maar we willen nitro geladen patronen met deze wapens verschieten, daar zijn de latere modellen tenslotte voor ontworpen.
 
Een nieuwe discipline?
Zo’n drie jaar geleden begonnen in Leiderdorp met een “proefcompetitie” en nu langzaam uitgroeiend tot een erkende nitro lever action discipline op een geheel andere locatie. Op deze nieuwe locatie in Wassenaar zullen dan ook de eerste club- competitiewedstrijden worden gehouden en wellicht ook de eerste landelijke wedstrijd, met of zonder steun van de KNSA!
Nu we dit punt toch aanhalen; het is trouwens wachten op de uitkomst van de Technische Commissie GKG aangaande de nieuw op te richten discipline voor lever action wapens. Als deze er komt dan zal dat volgens de KNSA alleen een discipline worden voor de 100 meter. Dat is heel jammer en verkeerd gekozen. Het GKG schieten is niet zo populair meer als vroeger en men wil juist op de 25 en 50 meter banen de schietsport beoefenen, het liefst op eigen vereniging. Wij gaan in ieder geval voor de 50 meter afstand en starten in 2015 de nieuwe discipline. Een .357 Magnum is natuurlijk een GKG wapen maar het is en blijft een wapen wat revolverpatronen verschiet. Ik hoop dat men dat duidelijk inziet en de juiste keuze neemt.
 
Trouwens, de KNSA heeft in het laatste clubblad zeer lovend geschreven over de .357 Magnum patroon. Een heel stuk werd er aan besteed. Dat is apart, men roemt de patroon dus wel maar men accepteert een lever action in dit kaliber niet. Daar moet voor gestreden worden, een beetje jammer dus.
Een ander punt; Niet lang geleden heb ik een uitvoerige discussie gehad met dhr. Duisterhof over dit kaliber en de voordelen ervan. Men was niet zo overtuigd. De opmerking "die dingen schieten toch geen deuk in een pakje boter" en "wat kan je er nu mee raken" getuigt van een totaal gebrek aan kennis op dat gebied.
Laat ons dan eens bewijzen wat we kunnen raken en start die nieuwe discipline!
Men bereikt er sowieso een win- win- situatie mee want niet alleen kan er met een lever action aan een nitro wedstrijd worden meegedaan (kaliber .45 Colt of .44-40 WCF) maar ook kan men aan een historische wedstrijd deelnemen. Meer mogelijkheden, dus meer deelnemers.  
 
Tijdens de nieuwe competitie zal de karabijn ook weer goed moeten presteren en zal er nog meer mee geschoten gaan worden.
Ook een nieuwkomer of geïnteresseerde in de sport heeft met het wapen kennis kunnen maken en bijna allemaal zijn ze vol lof over de repeteerwijze, de richtmiddelen en het schotbeeld. Dat gebruik eist zo nu en dan wel wat onderhoud en inmiddels zijn er toch bijna 14500 patronen mee afgevuurd. Om de boel grondig te bekijken is een volledig strippen van het wapen het beste wat men kan doen. Gebruik hiervoor de juiste gereedschappen, zie het hoofdstuk “Gereedschap” onder de kop “Techniek”. Schroom niet, na demonteren is er ook een montagedocument te vinden onder de kop “Techniek”. U gaat er met deze hulp zeker uitkomen.
 
Wat een hoop onderdelen op die tafel! Eigenlijk valt het allemaal wel mee, het kan nog veel erger want een deel van de onderdelen is nog niet verder gedemonteerd. Kijk maar naar het slot, dat is nog volledig intact. De hevel en de link zitten nog aan elkaar en de slede- afsluiter is nog voorzien van de ejector. Deze onderdelen hoeft men niet te demonteren, inspuiten met Ballistol en uit laten lekken. Oh ja, wel een goed bitset gebruiken want dat is essentieel voor een goede gave afloop.
 
Wat was er te zien na een volledige demontage?
 
Cartridge Block defect.
Ten eerste de “Cartridge Block”, die was wederom gebroken. Dit kleine verenstalen onderdeel is enkel en alleen te vinden in de .357 Magnum modellen. Het verenstaal schuurt en veert in en juist door de schuring ontstaat er een beschadiging welke later voor breuk zorgt. Op zich niet zo erg ware het niet dat dit kleine onderdeel voor een meerschade kan zorgen en wel aan de patroondrager (carrier). De krassen in de patroondrager kunnen op hun beurt weer ervoor zorgen dat ook dit onderdeel zal bezwijken. Dus niet te lang mee doorschieten als het kan, een patroondrager is een stuk duurder.
 
Nogmaals de clips maar nu ook met het onderdeel waar het op gemonteerd dient te worden, de hevel (lever). Aan de hevel gekoppeld ziet u de link. De link sluit de onderzijde van de kast af bij sluiten van het wapen. Ook trekt de link de blokkering welke achter de slede- afsluiter rust naar beneden bij open hevelen. Een blokkering gelijkende een valblok. is de blokkering weg dan kan de slede- afsluiter naar achteren schuiven.
 
Extra info.
Even iets tussendoor, ik noemde net het woord "valblok". Een Winchester model 94 is een lever action geweer en heeft als vergrendeling een valblok. Een Sharps 1874 heeft ook een valblok als vergrendeling, wordt ook met een hevel bediend maar heet nu opeens een "Falling Block". Beiden zijn toch gewoon "lever- operated- guns". Het is maar dat u het weet.
 
Een kapotte verenstalen clip en een nieuwe gebroederlijk naast elkaar. Een zorgenkindje van een .357 Magnum Winchester Model 94. De andere kalibers hebben dit onderdeel niet in zich. Het komt door de .357 Magnum patroon, die is iets te smal voor dit ontwerp.
 
Een Cartridge Block blokkeert de patronen die net iets te smal zijn en houdt deze weg van het laadklepje. Let maar op, is de clip kapot dan is bijladen van het buismagazijn niet mogelijk. Stopt men de patronen één voor éé in de buis en laat men de klep niet voortijdig dicht schieten, dan merk je het niet. Maar als je de klep na bijvoorbeeld 3 patronen laat dichtklappen, dan is doorgaan met patroon 4 niet mogelijk. De patroon kan door een gemis aan blokkering tegen de laadklep aan gaan drukken en die gaat dan niet meer open, denk hier aan als het u overkomt!
 
Zo hoort het eruit te zien, de kop van de hevel (lever) voorzien van een strakke clip. De kop wordt uiteindelijk met een as gekoppeld aan de slede- afsluiter.
 
Ter verduidelijking zijn hier de voorgaande besproken delen in elkaar gezet. De hevel is weer aangesloten tegen het wapen en de link sluit de onderzijde van de kast af. De slede- afsluiter welke gekoppeld is aan de hevel is aangedrukt tegen de kamer. Denk even aan het buismagazijn en plaats die in gedachte op de juiste positie. Denk dan ook even aan een patroon, dan is te begrijpen dat de "cartridge block" hier iets mee te maken heeft. De kop van de hevel is simpelweg niet breed genoeg voor die smalle .357 Magnum patronen.
 
Een kapotte clip en dan?
Er is maar éé methode om dit te verhelpen en dat is het bestellen van een nieuwe clip.
Dat kan bij een Duits bedrijf en wel The Duke. Zie onder de kop “Links” en klik op “Wapenhandelaren”. Maar men kan ook rechtstreeks met een Amerikaans bedrijf contact opnemen, alhoewel die ook steeds lastiger doen bij een bestelling vanuit Nederland.
Een nieuwe clip bestellen? Doe er gelijk maar een paar want dit komt regelmatig voor.
Omdat de clip onderhevig is aan schuren leek het me nuttig om iets te lenen van Sig Sauer. Zij hebben voor de P210 Legend een vet in de handel dat heet High Definition Gun Grease. Voor alle andere zaken gebruik ik al jaren de producten van het merk Ballistol en met name de spray.
 
Niet weg te denken uit de wapenkamer, Ballistol Spray.
 
Voor de cartridge block gebruiken we dit keer de "High Definition Grease" van Sig Sauer.
Perfect spul voor de P210 en wellicht ook voor wat meer smering zorgend in de lever action karabijn. Dat moeten we dus gewoon afwachten. Daar is dus een duurtest voor! het is gewoon weer afwachten wanneer dit onderdeel weer de geest geeft.
Zou het sneller kapot gaan dan wil ik wel eens proberen om dit onderdeel te laten aanmaken. Een modificatie uitproberen en laten aanmaken. In Nederland ken ik een paar bedrijven die speciale verenstalen onderdeeltjes maken, zij kunnen dit zeker voor ons aanmaken. Daarover later meer.
 
Ook zal dit speciale vet zeker door andere merken geleverd kunnen worden.
 
Los trillende boutjes
Een ander punt wat altijd de kop opsteekt is het fenomeen “los trillende boutjes”.
Nog geen problemen gevend maar wel iets los getrild waren de 2 boutjes van de patroontrekker. Zouden ze tever losdraaien dan kunnen ze voor problemen gaan zorgen, dat heb ik nog niet eerder meegemaakt. De boel moet gewoon op zijn plek blijven en vastzitten.
 
Afbeelding van de slede- afsluiter welke op zijn kop ligt. Op de voorgrond de patroontrekker en de 2 boutjes waarmee deze wordt vastgezet. Let eens op de vlek aan de rechter onderzijde van de slede- afsluiter. Dat is de plek waar dit onderdeel over de haan glijdt en zo ook spant. Dat polijsten kan geen kwaad, des te makkelijker kan men repeteren.
 
De slede- afsluiter demonteren, schoonmaken door te spoelen en daarna droog te spuiten. Dan pas de boutjes weer vastzetten. Iets borgmiddel gebruiken is prima. Draai de boutjes in positie net zover totdat er een paar millimeter zichtbaar blijft. Tip nu het restant voorzichtig aan met een borgmiddel en draai dan de boutjes weer aan. De borgvloeistof kan alleen bovenin blijven en niet de gehele boutdraad beroeren. U wilt altijd nog kunnen losdraaien indien nodig.
 
Slagpen reinigen en controleren.
Neem gelijk even de slagpen mee in de schoonmaakbeurt. Er zit na veel gebruik een behoorlijke aanslag op welke men zo met een doek kan afvegen. Controleer de slagpen op breuk, er kan wel eens een stukje van de punt afbreken. Onze slagpen is nog origineel en in prima conditie.
 
Een patroongeleider ligt los.
Nog een losloper, een “cartridge guide” oftewel een patroongeleider. Er zijn er twee, aan elke kant van de kast is er één geplaatst. Een losliggende patroongeleider heeft directe gevolgen voor het repeteren, de slede- afsluiter glijdt immers tussen deze twee  geleiders. Voordat we verder gaan eerst een waarschuwing. 
                                                                                                                                                                                
De patroongeleiders worden van buitenaf aan de kast vast gezet d.m.v. zeer kleine boutjes. Elke geleider 1 boutje. Ga hier voorzichtig mee om. Check eerst de sleuf in de kop voordat men er aan gaat draaien en maak de sleuf schoon. Neem een zo strak passende bit en voer de druk langzaam op. Houdt het gereedschap rechtop en in lijn met het de boutkop.
Ik geef deze waarschuwing niet zomaar, als dit boutje breekt hebben we een probleem. Enige voordeel is dat de schroefdraad niet in het wapen zelf is aangebracht maar in de geleider. Maar wel dient de kop van de bout d.m.v. een boor gedemonteerd te worden en deze kop zit wel strak in de kast. Een fout en de kast is beschadigd en dat haal je niet simpel weg.
 
De patroongeleiders oftewel de "cartridge guides" naast elkaar met op de voorgrond de linker geleider. De positie is simpel uitgelegd, uit kijkt nu tegen de linker zijkant van het wapen aan met de loop naar links. terugplaatsen is dan makkelijk. Het is me nog niet overkomen dat hier iets mis mee zou zijn. De patroon ligt tussen deze twee geleiders in, op het moment van aanvoeren vanaf de patroondrager (carrier).
 
Check eerst of de patroongeleiders los zitten door voorzichtig een passende bit op de bout te plaatsen en draai iets aan.
Kan men makkelijk aandraaien zonder al teveel kracht dan zaten ze dus los. Dan niet verder aandraaien maar toch eerst demonteren en reinigen, het vuil moet eronder vandaan. Zonder meer aandraaien betekent dat de contactvlakken niet meer strak op elkaar komen te liggen door het vuil wat er tussen is gekomen. De geleidingsruimte voor de slede- afsluiter is nu iets krapper geworden. Niet doen dus en gewoon demonteren, de boutjes zaten toch al los dus is dit geen enkel probleem. Zowel de sleuf in de kast als de patroongeleider zelf goed schoonmaken. De kast na het spoelen afspuiten met perslucht en de patroongeleiders en kast schoonmaken met ontvetter. Daarna deze onderdelen in positie plaatsen en de boutjes aandraaien. Vooraf de boutje een paar gangen aanstippen met een licht Loc Tite borgmiddel. Niet te vast zetten!
 
De magazijnbuis reinigen
De magazijnbuis wordt vaak vergeten en toch gaat daar alle munitie doorheen. Een keer reinigen kan geen kwaad. Neem daarvoor een pompstok met juiste schoonmaakprop of wat ik zelf veel gebruik, een "bore snake" in de juiste maat. Een paar keer door de buis trekken is voldoende om brandschoon te krijgen.
 
De loop reinigen na schieten met mantelkogels.
Een heel belangrijk onderdeel is de loop van het wapen en die mag best zo af en toe wat onderhoud hebben. Zo tussendoor gebruik ik de "bore snake". Een simpele en veilige methode om de loop door te halen. Deze "bore snake" is tegenwoordig gemeengoed en bij elke wapenhandelaar in het juiste kaliber te koop. Laat het koper staafje in de kamer zakken en trek vanaf de monding het koord door de loop naar u toe. In het koord is ook een koperborstel verweven die de trekken en velden mooi schoon houden. Laat het in de schiettas, het is licht, het neemt geen ruimte in en het is wel zo makkelijk.
 
De "Bore Snake" (is ook de juiste kleur) voor een .357 Magnum van het merk Hoppe. Er is een bore snake voor elk kaliber.
 
We schieten enkel en alleen mantelkogels door deze loop en ook deze kogels geven net zoals loden kogels een aanslag in de loop welke op den duur de zuiverheid beïnvloeden. Ziet u dus een gouden gloed in de trekken en velden, schrik niet, dat is juist goed.
 
Een duidelijke vorm van "copper fouling" is hier te zien. 
 
Zou er na veel schieten helemaal geen aanslag (copper fouling) aanwezig zijn dan is het juist niet goed, de boring is dan niet in overeenstemming met de gebruikte kogels geweest. Denk niet dat koper de loop niet kan aantasten, dat kan dat zeker. Ook dit moeten we dus na verloop van tijd even reinigen. Ik doe het om de 500 patronen en ook nu is het tijd om te doen.
Maar eerst nogmaals een waarschuwing. 
                                                                                                                                                                     
De middelen om het koper te verwijderen zijn niet altijd even vriendelijk voor de mens. Deze zogenaamde "Copper Remover" is zelfs zeer giftig en mag maar in beperkte tijd op het staal aangebracht worden. Elk merk heeft zo zijn "tijdsduur" waarin het gebruikt mag worden. Lees dus altijd de gebruiksvoorschriften, die zijn per merk zeer verschillend.
 
Vaak gebruiken we dit middel tegen koperaanslag, "copper solvent" van het merk Tetra Gun.
 
Na behandeling loop drogen en olieën.
Na inwerking van het middel (de tijdsduur nauwlettend in de gaten houden) de loop weer doorhalen met een pompstok met lapje.
Zodra deze redelijk droog is direct met beschermende olie de boel neutraliseren, dat is erg belangrijk.
Wat ook belangrijk is, is dat u de loop nooit mag vergeten als deze is voorzien van olie. Voordat u dus naar de schietvereniging gaat, altijd de loop goed doorhalen met een paar verse lapjes of patches. Maar wat voor pompstok gebruiken we dan? Ja, dat is een persoonlijke zaak want ieder wil wat anders. Ik maak ze zelf, een RVS stalen pen met aansluiting voor een wurm waarop watten gedraaid kunnen worden, een borstel of een viltprop. De aansluiting gemaakt voor het plaatsen van een viltprop welke omwikkeld wordt met een patch boekt een geweldig resultaat. De viltprop drukt de patch in alle hoeken van de trekken en velden (rifling).
De hardstalen staaf raakt nimmer de loop,  het is glad materiaal en dit loopt door een kunststof mondingsbeschermer. De monding zal zo nooit geraakt worden. Let op, zonder bescherming een messing staaf gebruiken is gevaarlijk. De oxide van het messing kan de monding slijpen en zo verzieken, een veelgemaakte fout bij zwartkruit schutters met hun voorladers, je slijpt er immers een trechter van. En de garagebedrijven gebruiken voor het inslijpen van de kleppen een kleppasta, dat is ook een oxide! Niet doen dus.
 
Een pompstok van RVS voor de Trapper karabijn en de twee kleinere zijn voor de Colt Single Action Army revolvers met 7,5 inch. Naar believen kunnen er borstels op maar er kan ook een speciale viltprop of wattenhouder geplaatst worden.
 
Deze pompstokken of schoonmaakstokken zijn niet moeilijk om te maken. In een volgend hoofdstuk zal ik exact uitleggen wat men nodig heeft om deze zelf te maken. Het is zeker niet duur want de aanschaf van het gereedschap kan voor een hoop stokken gebruikt worden. De site dus in de gaten blijven houden en wel op de homepagina. Nieuwe zaken staan altijd onderaan deze pagina vermeld.